SISTEM PENGAJIAN PONDOK SUNGAI DURIAN

 

       
   

SISTEM PENGAJIAN DAN PEMBELAJARAN   

 

Sistem pengajian yang digunakan oleh Pondok Sungai Durian adalah gabungan dari dua sistem pendidikan , iaitu sistem pondok yang  menumpukan kepada pengajian kitab-kitab  muktabar dan sistem persekolahan yang menggunakan sukatan pelajaran yang ditetapkan oleh Yayasan Islam Kelantan (YIK) dan beberapa tambahan mata pelajaran oleh pihak Madrasah.

Pada peringkat awalnya Pondok Sungai Durian telah mempunyai satu sukatan pelajaran yang khusus. Penetapan mata pelajaran pada peringkat ini banyak mengikut model mata pelajaran yang  diajar di pondok-pondok di Nusantara atau halaqat pengajian di Masjid al-Haram dan Masjid al-Madinah. Boleh dikatakan bentuk pengajian yang dilaksanakan di Timur Tengah, India dan Pakistan.

 

    4.1    PERINGKAT-PERINGKAT PENDIDIKAN

 

Pondok Sungai Durian menawarkan tiga peringkat pengajian. Tempoh pengajian bagi setiap peringkat berbeza mengikut tahap dan kelas atau tingkatan pelajar. Peringkat peralihan dikhususkan kepada pelajar baru yang lemah dalam pelajaran atau tidak mempunyai asas pengajian agama atau bahasa Arab sebelum dimasukkan ke tingkatan satu. Pengajian pada peringkat ini mengambil masa selama setahun.

 

Manakala peringkat menengah rendah pula ialah selama tiga  tahun iaitu bagi pelajar tingkatan satu hingga tingkatan tiga, sementara bagi peringkat menengah atas ialah selama tiga tahun yang terdiri daripada pelajar tingkatan empat hingga enam. Ianya dapat dibahagikan kepada tiga peringkat pengajian seperti berikut:  

 

Bil	Peringkat	Tingkatan	Tempoh Belajar
1	Peralihan	Peralihan	1 tahun
2	Menengah Rendah	1, 2 & 3	3 tahun
3	Menengah Atas	4, 5  & 6	3 tahun

 

4.2      SISTEM PENDIDIKAN

 

Sistem pengajian dibahagikan kepada dua :

 

a.  Sistem Secara Tradisional (cara lama)

 

Sistem pengajian dalam bentuk ini amat diambil berat oleh pihak pentadbir, kerana bagi  mereka sistem ini amat berkesan untuk melahirkan generasi pelapis yang berwibawa. Demi untuk memastikan para pelajar boleh menguasai pengajian itu, sistem ini mengambil kira beberapa faktor utama seperti:

 

Pertama: Teks pengajian mereka didedahkan dengan mempelajari kitab-kitab silam sama ada yang dihasilkan oleh Ulama’   di Nusantara atau Ulama’ dari Timur Tengah.

 

Kedua:  Dari segi masa para pelajar diberi pengisian yang padat dan penggunaan masa amat terhad.

 

Ketiga :  Begitu juga segala aktiviti- aktiviti mereka diawasi dan dipantau dari semasa ke semasa.

 

Pembelajaran secara tradisional ada cara:

 

Pertama:Mempelajari kitab-kitab silam, dengan cara kitab-kitab itu dibaca dari      awal hingga akhirnya. Cara ini dibuat pada setiap mata pelajaran. Setiap kali berkhirnya sesebuah kitab Tuan Guru akan membaca doa dan memberi ijazah (kebenaran) kepada murid-murid sebagi perakuan terhadap ilmu yang dipelajari.

                                                            

Kedua: Setiap pelajar dibebankan supaya menghafal setiap matan-matan dan mesti memperdengarkan kepada guru masing-masing .

 

Sistem pengajian cara lama di Madrasah Muhammadiah Pondok Sungai Durian menitikberatkan pelajaran bahasa Arab dan agama tanpa memberi penekanan kepada akademik kecuali sedikit sahaja. Oleh itu peluang pekerjaan pelajar-pelajarnya adalah sempit, hanya tertumpu kepada kepada jurusan keagamaan semata-mata.

 

Masa belajar lebih lama iaitu tujuh tahun tanpa memberi penekanan kepada  mata pelajaran akademik kecuali bagi pelajar yang menduduki peperiksaan SMU sahaja.Oleh itu peluang untuk menyambung pelajaran  ke pusat-pusat pengajian tinggi amat terbatas. Setakat ini mereka yang tamat pengajian hanya dapat meneruskan pengajian di kolej-kolej swasta, selepas itu dapat menyembung pengajian  ke Mesir.Pengajian cara lama itu diajar selain dari waktu belajar dalam bilik darjah, ianya diajar di masjid. Pengajian dalam bentuk ini ialah 80% diajar di masjid, manakala 20% lagi diajar di bilik darjah.

 

                                i.            Masa dan Cara Belajar

 

Pengajian mengikut sistem pondok biasanya diadakan selepas solat lima waktu. Sistem  ini berlangsung setiap hari dalam seminggu dan ianya mempunyai jadualnya yang tersendiri sebagainama sistem persekolahan, tetapi ianya lebih berbentuk umum kerana pengajian ini diadakan di dalam masjid.

 

Cara pengajian aliran ini ialah murid-murid akan membentuk halaqat (bentuk bulatan) mengikut pelajaran yang diajar dengan bimbingan seoranag guru, atau pun murid-murid akan mengikut pengajian secara umum dengan seorang guru yang mengajar berpandukan kitab-kitab tertentu.  

 

                              ii.            Sukatan Pelajaran

 

Sukatan pengajian pondok disediakan oleh pihak pentadbir. Sukatan pelajaran dalam sistem ini lebih mengutamakan kitab-kitab Ulama’ mu’tabar atau kitab klasik, sama ada dalam bahasa Melayu jawi atau bahasa Arab. Pengajian bentuk ini didedahkan kepada pelajar-pelajar, penduduk tetap Pondok (warga tua) dan untuk jemaah masjid atau dikenali sebagai pengajian awam.

 

Untuk lebih jelas lagi disertakan jadual pengajian pondok serta kitab-kitab yang digunakan:

 

Jadual Hari Sabtu

Masa	Mata Pelajaran	Kitab
Kuliah Subuh	Tafsir	Safwah al-Tafasir
	Fiqh	Iqna'
Selepas Subuh	Sirah Nabi	al-Barzanji & Madarij al-Su'ud
Selepas Asar	Nahu	al-Kufrawi
	Fiqh	Sullam al-Mubtadi
Kuliah Maghrib	Fiqh	Matla'in al-Badrain
Selepas Isya'	Hadith	Mukhtasar al-Bukhari
	Sirah al-Nabawiyyah	Sirah Ibn Hisyam

 

 

Jadual Hari Ahad

 

Masa	Mata Pelajaran	Kitab
Kuliah Subuh	Tafsir	Safwah al-Tafasir
	Fiqh	Iqna'
Selepas Zohor	al-Quran / Tajwid
Selepas Asar	Nahu	al-Kufrawi
	Fiqh	Kifayah al-Mubtadi
Kuliah Maghrib	Akhlak	al-Yawakit wa al-Jawahir
Selepas Isya'	Latihan pidato dan khutbah

Jadual Hari Isnin

 

Masa	Mata Pelajaran	Kitab
Kuliah Subuh	Tafsir	Safwah al-Tafasir
Selepas Zohor	al-Quran /Tajwid
Selepas Asar	Nahu	al-Makudi
	Fiqh Solat	Munyah al-Musalli
Kuliah Maghrib	Fiqh	Bughyah al-Tullab
Selepas Isya'	Hadith	Mukhtasar al-Bukhari
	Sirah al-Nabawiyyah	Sirah Ibn Hisyam

         

 

          Jadual Hari Selasa

 

Masa	Mata Pelajaran	Kitab
Kuliah Subuh	Tafsir	Tafsir al-Nasafi
	Fiqh	Iqna'
Selepas Zohor	al-Quran /Tajwid
Selepas Asar	Nahu	Mukhtasar Jiddan
	Fiqh	Masail al-Mubtadi
Kuliah Maghrib	Tasuhid (Akidah)	Aqidah al-Najin
Selepas Isya'	Hadith	Sunan Abu Daud
	Tafsir	Tafsir al-Baidhawi
	Tasawwuf	Ihya' Ulum al-Din
	Fiqh	Mahalli

 

Jadual Hari Rabu

 

Masa	Mata Pelajaran	Kitab
Kuliah Subuh	Tafsir	Tafsir al-Nasafi
	Fiqh	Iqna'
Selepas Zohor	al-Quran /Tajwid
Selepas Asar	Nahu	Mukhtasar Jiddan
	Fiqh	Safinah al-Naja
Kuliah Maghrib	Tasuhid (Akidah)	al-Durru al-Thamin
Selepas Isya'	Hadith	Sunan Abu Daud
	Tafsir	Tafsir al-Baidhawi
	Tasawwuf	Ihya' Ulum al-Din
	Fiqh	Mahalli

 

 

Jadual Hari Khamis

 

Masa	Mata Pelajaran	Kitab
Kuliah Subuh	Tafsir	Tafsir al-Nasafi
	Fiqh	Iqna'

 

Jadual Hari Jumaat

 

Masa	Mata Pelajaran	Kitab
Kuliah Subuh	Tafsir	Terjemahan al-Quran A.Hasan
	Tasawwuf	Terjemahan al-Hikam
Kuliah Jumaat	Tafsir	Pimpinan al-Rahman
Kuliah Mahgrib	Tafsir	Anwar Baidhawi
		Pimpinan al-Rahman
	Hadith	Riyadh al-Solihin
Selepas Isya'	Fiqh	Sabila al-Muhtadi
	Tasawwuf	Sairu al-Salikin

 

 

b.         Sistem Pengajian Secara Moden

 

Pengajian secara kelas, bermula dari kelas peralihan (al-Intiqaliyyah) setahun, kemudian tiga tahun kelas I’dadiyyah, tiga tahun peringkat Thanawiyyah dan empat tahun peringkat ‘Aliyyah,pengajian tersebut mengambil masa selama sebelas tahun dunia.Kini pengajian itu diselaraskan mengikut sistem  sekolah Agama Rakyat di bawah  seliaan YIK. Di mana tahun pengajian bermula dari tahun peralihan dan berakhir pada tahun ke tujuh iaitu pada tingkatan enam.

 

 

 

                                i.            Masa dan Cara Belajar

 

Sesi persekolahan di Pondok Sungai Durian berjalan selama lima hari dalam seminggu, bermula dari ahad hingga hari khamis. Setiap hari kelas akan bermula pada pukul 8.00 pagi hingga pukul 1.00 tengahari, dalam tempoh masa tersebut sebanyak 9 mata pelajaran diajar, setiap mata pelajaran mengambil masa selama 40 minit kecuali mata pelajaran pertama yang hanya 30 minit.Semua pengajaran diadakan di ruang-ruang bilik darjah.    

 

Pada keseluruhannya, mata pelajaran mata pelajaran yang  diajar di sekolah boleh dibahagikan kepada tiga katagori umum:

 

a.       Bahagian Bahasa Arab

b.      Bahagian Agama

c.       Bahagian Am

 

Sembilan mata pelajaran diajar mengikut mata pelajaran yang telah disediakan bagi peringkat-peringkat tertentu.

 

                              ii.            Mata Pelajaran Yang Diajar

 Intiqaliyyah / Peralihan

 

Bil
1	Al-Quan  / Tajwid
2	Ayat
3	Hadith
4	Tauhid
5	Fekah
6	Akhlak
7	Asas Jawi
8	Asas Bahasa Arab
9	Asas Nahu dan Saraf
10	Imla’
11	Sejarah Islam

 

Ibtidaiyyah / Menengah Rendah

 

Bil	Ting Satu	Ting Dua	Ting tiga
1	al-Quran / Tajwid	al-Quran / Tajwid	al-Quran / Tajwid
2	Tafsir	Tafsir	Tafsir
3	Hadith	Hadith	Hadith
4	Tauhid	Tauhid	Tauhid
5	Fekah	Fekah	Fekah
6	Akhlak	Akhlak	Akhlak
7	Qawaid Arabiyyah	Qawaid Arabiyyah	Qawaid Arabiyyah
8	Imla'	Imla'	Imla'
9	Muthala'ah	Muthala'ah	Muthala'ah
10	Bahasa Arab Komunikasi	Bahasa Arab Komunikasi	Bahasa Arab Komunikasi
11	Tarikh Islam	Tarikh Islam	Tarikh Islam
12			Tarihk Tasyri'

 

Thanawiyyah /Menengah Atas

 

Bil	Ting. Empat	Ting. Lima	Ting. Enam
1	al-Quran / Tajwid	al-Quran / Tajwid	al-Quran / Tajwid
2	Tafsir	Tafsir	Tafsir
3	Hadith	Hadith	Hadith
4	Tauhid	Tauhid	Tauhid
5	Fekah	Fekah	Fekah
6	Akhlak	Akhlak	Akhlak
7	Nahu	Nahu	Nahu
8	Saraf	Saraf	Saraf
9	Balaghah	Balaghah	Balaghah
10	Muthala'ah	Muthala'ah	Muthala'ah
11	Sejarah Islam	Bahasa Arab Komunikasi	Tarikh Islam
12	Tarikh Adab	Tarikh Islam	Tarikh Tasyri'
13	al-Nusus	Tarikh Tasyri'	Usul Fiqh
14	Bahasa Melayu	Faraidh	Qawai'd Fiqhiyyah
15	Bahasa Inggeris		Mustalah Hadith
16			Balaghah